SOJUSZNICY : ZDROWIA, ENERGII I URODY
Składniki mineralne
Składniki mineralne są to niezbędne do życia człowieka związki, zapewniające prawidłowy rozwój,
reprodukcję oraz zdrowie przez cały okres trwania życia.
Składnikami mineralnymi organizmów roślinnych i zwierzęcych nazywa się te składniki,
które po spaleniu pozostają w postaci popiołu.
Składniki mineralne stanowią około 4% masy ciała. Na tę ilość składa się 46 składników,
a 30 z nich uważa się za niezbędne do życia.
Składniki mineralne przyjmuje się prawie wyłącznie z pożywieniem, gdyż organizm człowieka nie ma możliwości ich wytwarzania.
Składniki mineralne ze względu na zapotrzebowanie organizmu dzieli się
na dwie grupy: makroelementy i mikroelementy (pierwiastki śladowe).
Do makroelementów należą:
- WAPŃ
- CHLOR
- MAGNEZ
- FOSFOR
- POTAS
- SÓD
Do pierwiastków śladowych czyli mikroelementów należą:
- ŻELAZO
- CYNK
- MIEDŻ
- MANGAN
- MOLIBDEN
- JOD
- FLUOR
- CHROM
- SELEN
CYNK
- znajduje się w ostrygach, mięsie, rybach morskich, płatkach owsianych,
- suszonych owocach, serach w większości warzyw,
- korzystnie wpływa na proces wzrostu, wzmacnia system immunologiczny.
OBJAWY NIEDOBORU
- U dzieci kłopoty ze wzrostem, wypadanie włosów, choroby skóry, przygnębienie.
JOD
- znajduje się w drożdżach, we flądrze, pieczarkach, algach, tuńczyku, dorszu, krabach, mleku,
- korzystnie wpływa na pracę tarczycy i samopoczucie psychiczne, utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci.
OBJAWY NIEDOBORU
- Nadwaga, sucha skóra, kłopoty z koncentracją, zaparcia.
MAGNEZ
- znajduje się w burakach, fasoli, soczewicy , kartoflach, pomidorach, bananach i orzechach,
- korzystnie wpływa na kości, zęby i szkliwo, muskulaturę ciała, działa antystresowo.
OBJAWY NIEDOBORU
- Osłabienie mięśni, skurcze łydek, kołatanie serca, zaparcia.
POTAS
- znajduje się w kartoflach, kalarepce, selerach, szparagach, jabłkach, brokułach, burakach, awokado.
- korzystnie wpływa na gospodarkę wodną i ciśnienie krwi, podtrzymuje miarową czynność serca.
OBJAWY NIEDOBORU
- Nerwowość, osłabienie mięśni, zaburzenie rytmu serca, zmęczenie.
SELEN
- znajduje się w czosnku, rybach morskich, krewetkach, wątróbce cielęcej, dzikim ryżu, chudym mięsie,
- korzystnie działa na układ krążenia, pracę serca, system immunologiczny.
OBJAWY NIEDOBORU
- Zwiększona podatność na infekcję, osłabienie mięśni i stawów.
WAPŃ
- znajduje się w jogurcie, serach, figach, pełnym mleku, orzechach, ziarnie sezamu,
- korzystnie działa na kości, zęby, system nerwowy, aktywizuje przemianę materii.
OBJAWY NIEDOBORU
- Drętwienie mięśni, niepokój i przygnębienie, niski puls.
ŻELAZO
- znajduje się w czerwonym mięsie, rybach, produktach zbożowych pełnego przemiału, suszonych owocach, skorupiakach,
- korzystnie działa na transport tlenu, odporność, skład krwi.
OBJAWY NIEDOBORU
- Trudności w oddychaniu, blada skóra, wypadanie włosów, szorstkość w kącikach ust.
FLUOR
- Fluor jest składnikiem kości i zębów, wzmacnia szkliwo, zębinę, zapobiega występowaniu próchnicy, zmniejsza rozpuszczalność szkliwa.
- U osób dorosłych pełni również ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu kośćca.
- Wpływa na gospodarkę wapnia i fosforu w organizmie. W okresie ciąży pomaga we wchłanianiu żelaza i zapobiega niedokrwistości.
Źródła:
- Ryby morskie i produkty pochodzenia morskiego, czarna herbata, orzechy włoskie, wątroba, soja, mleko, rośliny strączkowe, woda mineralna.
Ciekawostki:
-
- niedobory fluoru powodują odwapnienie kości, może to nastąpić przy zbyt dużej ilości wapnia, magnezu, czy też aluminium,
- nadmiar fluoru powoduje fluorzycę zębów, brzydko przebarwiającą i osłabiającą szkliwo, skutkuje też zaburzeniami przemiany materii,
- niedobór fluoru prowadzi do próchnicy.
CHROM
Funkcje:
- Pierwiastek regulujący poziom cholesterolu i kwasów tłuszczowych.
- Bierze udział w uwrażliwieniu komórek na insulinę (spłaszczenie krzywej glikemicznej) i w trawieniu białek.
Źródła:
- Orzechy, mąka pełnoziarnista, wątroba, grzyby, rośliny strączkowe, szparagi, brokuły.
Ciekawostki:
- niedobór chromu powoduje wzrost poziomu cholesterolu i kwasów tłuszczowych we krwi,
- niedostateczny metabolizm glukozy, w ciężkich niedoborach uszkodzenie nerwów,
- nadmierne nagromadzenie chromu w organizmie lub spożywanie go w dużych dawkach
- może zaburzyć działanie insuliny lub stymulować powstawanie nowotworów,
- jego rola w przemianach cukrów wpływa także na zmniejszenie uczucia głodu,
- dlatego jest także wykorzystywany we wspomaganiu odchudzania.
MIEDŻ
Funkcje:
- Miedź jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
- Bierze udział w wytwarzaniu czerwonych krwinek, w tworzeniu kości i kolagenu,
- w prawidłowym gojeniu ran, we wchłanianiu i transporcie żelaza,w metabolizmie kwasów tłuszczowych i w powstawaniu RNA,
- jest składnikiem niektórych enzymów, odgrywa pewną rolę w procesach przemiany materii ośrodkowego układu nerwowego
- i w przemianie barwników.
Źródła:
- Cielęcina, orzechy, warzywa strączkowe, zboża, drób, wątroba, małże, ryby, kasza gryczana, żółtka jaj
Ciekawostki:
-
- miedź wchodzi w skład dysmutazy ponadtlenkowej, enzymu unieszkodliwiającego wolne rodniki
- (związki rakotwórcze i wzmagające procesy miażdżycowe),
- miedź w organizmie w 90% jest związana z białkiem – ceruloplazminą,
MOLIBDEN
Funkcje:
- Wchodzi w skład metaloenzymów biorących udział w metabolizmie białek, tłuszczów i puryn.
Źródła:
- Mleko, wątroba, fasola, czerwona kapusta, zielone części roślin,
- mąka pełnoziarnista, ryż naturalny, nasiona roślin strąkowych, sery, mięso i podroby.
Ciekawostki:
-
- największe stężenie molibdenu w organizmie ludzkim stwierdzono w wątrobie i nerkach, w tkance kostnej i zębach,
- nadmiar powoduje powstawanie skazy moczanowej, bóle i obrzęki stawów.
MANGAN
Funkcje:
- Mangan jest pierwiastkiem niezbędnym w śladowych ilościach do prawidłowego funkcjonowania.
- Bierze udział w budowie enzymów metabolizujących glukozę i kwasy tłuszczowe, jest elementem strukturalnym kości i skóry.
- Mangan jest bardzo ważny w procesach reprodukcji oraz prawidłowym funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego.
Źródła:
- Orzechy, herbata, mąka pełnoziarnista, zielone warzywa, groszek, buraki, fasola, szpinak.
Ciekawostki:
-
- niekiedy u osób nadużywających preparatów zawierających mangan oraz u osób pijących wodę z dużą
- zawartością manganu może dojść do przedawkowania tego elementu.
- Prowadzi to do demencji, schizofrenii, pogłębienia choroby Parkinsona,
- niedobór manganu powoduje opóźnienia w rozwoju fizycznym, powstawanie wad kośćca,
- zmniejszenie płodności i prawdopodobnie padaczkę.
SÓD
Funkcje:
- Jest podstawowym składnikiem płynów ustrojowych (soki trawienne, krew, chłonka, płyn śródtkankowy),
- bierze udział w zachowaniu bilansu wodnego w organizmie oraz równowagi kwasowo zasadowej.
- Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie nerwów i mięśni, składnik,enzymów.
Źródła:
- Sól,żywność,produkowana,z,udziałem sodu.
Ciekawostki:
- sód jest antagonistą potasu,
- sód występując w nadmiarze, wiąże wodę w organizmie prowadząc do nadciśnienia, obrzęków, a nawet przewodnienia,
- w soli stołowej znajduje się 39% czyli jedna łyżeczka od herbaty zawiera około 2000 mg sodu,
- niekiedy w wyjątkowych przypadkach zdarza się, że u człowieka wystąpi niedobór sodu. Przykładem takim są maratończycy,
- którzy tracą ten pierwiastek wraz z potem oraz te osoby, które nadużywają środków przeczyszczających lub odwadniających.
CHLOR
Funkcje:
- Jest głównym składnikiem wydzielin i wydalin, wchodzi w skład soków trawiennych w przewodzie pokarmowym (sok żołądkowy i ślina),
- uczestniczy w regulacji gospodarki wodnej w organizmie oraz równowagi kwasowo zasadowej.
Źródła:
- Sól, sery żółte, wędliny, żywność produkowana z udziałem soli.
Ciekawostki:
- w okresach długotrwałego pocenia się, przewlekłych stanach biegunkowych, wymiotach oraz przy stosowaniu leków
- moczopędnych chlor tracony jest z organizmu wraz z płynami,
- zapotrzebowanie organizmu na chlor z żywności oraz jego straty z organizmu są podobne
- jak w przypadku sodu dlatego zalecenia dla obu tych pierwiastków są takie same.
FOSFOR
Funkcje:
- Składnik kości, zębów, związków wysokoenergetycznych, kwasów nukleinowych, kefaliny, lecytyny, błon komórkowych oraz krwi.
- Bierze udział w budowie i utrzymaniu prawidłowego stanu zębów i kości; w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej,
- Odgrywa bardzo duża rolę w procesach anabolicznych i katabolicznych, bierze udział w spalaniu glukozy.
Źródła:
- Produkty mleczne, mięso, ryby, wątroba, jaja, sery żółte, groch, pestki dyni, fasola, ziemniaki, pełnoziarniste produkty zbożowe, marchew.
Ciekawostki:
- gospodarka fosforem w organizmie jest nieodłącznie związana z gospodarką wapniem, dlatego tez podlega kontroli tych samych czynników co on,
- niedobory fosforu raczej nie występują. Jeśli jednak się pojawią, są przyczyną krzywicy u dzieci i osteomalacji (rozmiękczenie kości) u dorosłych,
- najlepszą proporcją spożywanego wapnia do fosforu jest 1,8:1 co odpowiada proporcji tych dwóch minerałów w mleku ludzkim.
- Taka proporcja na pewno zabezpieczy nasz organizm przed utratą masy kostnej.
SIARKA
- Siarka to minerał, który wchodzi w skład kości, mięśni, zębów, włosów, paznokci, skóry.
- Przy niedoborze siarki występuje nadmierne rogowacenie naskórka, łamliwość i wypadanie włosów,
- choroby paznokci, złe samopoczucie, katarakta.
- Siarkę wykorzystuje się również w kosmetyce i tak np. maseczki siarkowe oczyszczają pory skóry,
- działają antybakteryjnie i przeciwzapalnie, przeciwłojotokowo, przeciwgrzybiczo.
- Siarka chroni organizm dzięki zdolności detoksykacji.
- Usuwa toksyny przez wątrobę, która jest organem filtrującym krew.
- Siarka łączy się w organizmie ze szkodliwymi dla organizmu metalami ciężkimi jak ołów, rtęć czy kadm
- i przez to wspomaga ich usuwanie z organizmu na zewnątrz.
- Siarka jest makroelementem, tzn. że potrzeba go dostarczać organizmowi więcej niż mikroelementów
- W medycynie stosowana jest siarka koloidalna przy chorobach skórnych.
- Służy również jako środek do zwalczania pasożytów roślinnych.
BODZIO
